İDRAR KAÇIRMA
Günümüzde idrar kaçırma oldukça yaygın görülmektedir. Hastayı hem psikolojik olarak etkilemekte hem de yaşam kalitesini bozmaktadır. Kadınlarda görülme sıklığı %38 gibi yüksek bir orandadır, yaşlandıkça bu oran artmaktadır. İdrar kaçırma vajinal doğumdan sonra veya akut üriner sistem enfeksiyonundan sonra geçici olarak görülebilir. Genelde öksürme, gülme ve ağır efor sonrası gibi istemsiz idrar kaçırma olabildiği gibi aniden sıkışma tarzı şeklinde tuvalete yetişemeyerek de kaçırma söz konusu olabilmektedir.
Stress tip idrar kaçırma öksürme , hapşırma veya fiziksel efor ile ilişkili olarak karın içi basınçda bir artışla beraber idrar kaçırma olarak tanımlanır (Şekil 1). Kadınlarda orta yaşdan sonra genelde zorlu doğumlardan sonra pelvik taban kaslarının zayıflamasından dolayı görülür.
Şekil 1 : Aşırı gülme öksürme sonrası karın içi basıncın artması ile istemsiz idrar kaçırma.
Tanıda öykü alma önemlidir. Jinekolojik muayene yapılır.
Tedavide kilo verme, kafeini azaltma sıvı kısıtlaması, pelvik taban kas eğitimi ve egzersizleri gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Pelvik taban kas egzersizleri 4-6 ay boyunca günde 2-3 kez her biri yaklaşık 10 sn boyunca 8-12 kez kas kasılmasını içermelidir. Başarısız olursa ilaç verilir. İlk tedavi başarısız olursa mesane boynu süspansiyonu orta üretra askı bant ameliyatları uygulanır. Hacim arttırıcı ajanların idrar tutma kasının çevresine enjeksiyonu da denenebilir. İdrarını hiç tutamayanlarda yapay idrar tutucu cihaz yerleştirilir.
Sıkışma tipinde idrar kaçırma aniden idrar hissi ile birlikte tuvalete yetişemeyerek istemsiz idrarını kaçırmadır (Şekil 2). Tanı öyküyle konur.
Şekil 2 : Ani idrar hissi gelmesi ile tuvalete yetişemeyerek idrar kaçırma.
Tedavide sıvı alımının yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Mesane günlüğüne bağlı olarak davranış teknikleri (mesane eğitimi) zamanlı işeme, istemli işeme ve tuvalet yapma öğretilir.
İlaç tedavisi olarak antimuskarinik ilaçlar yaklaşık 8-12 hafta boyunca verilir. Ağız kuruluğu, mide rahatsızlığı ve kabızlık en sık yan etkileridir.
İlaç tedavisine cevap vermeyenler için mesane içerisine etkisi 3-6 ay süren Botox uygulaması veya sakral sinir uyarısı için cihaz yerleştirilmesi yapılır (Şekil 3).
Şekil 3 : Mesane içerisine botox uygulaması ve sakral sinir uyarısı için cihaz yerleştirilmesi.
Buna rağmen şiddeti devam eden idrar kaçırmalarda barsaktan mesane eklenmesi, idrarın cilde torbaya akıtılması veya sürekli sonda takılması önerilebilir.
ERKEKLERDE İDRAR KAÇIRMA
Kadınlara benzer şekildedir. Prostat ameliyatlarından sonra idrar kaçırma görülebilir. Taşma tarzında dediğimiz mesanenin aşırı dolması ile ilişkili istemsiz idrar kaybı da görülebilir. Genelde bu durum prostat, darlık gibi idrar akışını tıkayan hastalıklar veya şeker, nörojenik sinir hastalıklarına bağlı yetersiz mesane kasılmasına bağlı gelişir. Tedavi altta yatan nedene yöneliktir.
