YAŞLANMAYA BAĞLI ERKEK HORMONLARININ AZALMASI

Hipogonadizm (yaşlanmaya bağlı erkek hormonlarının azalması) erkeklerde testosteron denilen erkeklik hormonunun yetersizliğine bağlı oluşan şikayetler ve belirtiler ile tanımlanan bir klinik hastalıklar grubudur.  Birlikte kanda testosteron denilen erkeklik  hormonu da düşmektedir. Her on yılda bir yaş ilerledikçe bu hastalık oranı da artmaktadır.

Testosteron bir çok organı etkilemektedir. Beyinde bilişsel bakış açısını, ruhsal durumu, cinsel ilgiyi ayarlayabilir ve etkileyebilir. Yaşlı erkeklerde azalan testosteron yerine konulduğunda bilişsel durumda, sözel bellekte, görsel ve el becerilerinde ve hafıza kapasitesinde iyileşmeler görülmektedir. Normalde testosteron hormonu erkelerde kas gücünü arttırmakta beden ve penisde büyümeyi sağlamakta , erkek tipi kıllanmaya yol açmaktadır.

Yaşlanan erkeklerde  testosteron düşüklüğünde  kemik erimesi, cinsel istekte azalma  gözlenmektedir. Testosteron yerine konulduğunda cinsel aktivite ve cinsel istekte artış, fiziksel performansda artış, ruhsal durumda iyileşme ve depresyon seviyesinde azalma bildirilmiştir.

NE GİBİ ŞİKAYETLER GÖRÜLÜR?

Erişkin dönemde cinsel istekte azalma, gece sertleşmelerinin kaybı, vücut kıllarının ve kas gücünün  azalması , yüzde kızarma, terleme, memelerde huzursuzluk , memede büyüme, kısırlık gibi şikayetler görülür. Daha az sıklıkla da bitkinlik/tükenmişlik hissi, depresyon, hafızada azalma, vücut yağ kitlesinde artış, çalışma performansında azalma ve uyku bozuklukları da görülebilir.

NASIL TANI KONUR?

Dikkatli bir sistemik muayene yapılır. Sabah 7-11 arasında alınan açlık total serum testosteron  ve SHBG iki başlangıç testidir. Gerekirse serum Prolaktin, LH, FSH gibi diğer testler de eklenir.

RADYOLOJİK TESTLER

Kalça ve vertebra kemik dansitometrisi yapılmalı ve 1-2 yıl içinde tekrarlanmalıdır.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Eksik olan testosteron yerine konulur. İlaçlar ağızdan, kas içine enjeksiyon şeklinde, cilde yapıştırılan flaster , ağızda dağılan haplar şeklinde alınabilir. Hastalar kardiyovasküler, akciğer yönünden takip edilmeli, kan lipid seviyesi, tam kan sayımı, karaciğer fonksiyon testleri ile takip edilmelidir. Hastalar prostat kanseri açısından parmakla muayene edilmeli , serumda PSA düzeyleri  yıllık yapılmalıdır. Uyku apnesini kötüleştirebileceği , sıvı tutarak ödeme yol açabileceği , memede büyüme olabileceği akılda tutulmalıdır.

Prostat kanseri meme kanseri ve/veya tedavi edilmemiş melanomu olan hastalara, tümörü büyütebileceğinden dolayı testosteron verilmemelidir. Prostat büyümesine bağlı ciddi tıkanıklık ve  şiddetli uyku apnesi olan hastalarda tedavi dikkatle uygulanmalıdır.

TEDAVİNİN İZLENMESİ

Testosteron yerine konulması tedavisi yaşam boyu bir tedavidir. İlk tedaviden 3 ay sonra kontrol edilmeli sonra yılda bir izlenmelidir. Kontrollerde şikayetler sorgulanmalı fizik muayene ve serum testleri yapılmalıdır.